Jarige sociėteit Vereeniging: een club voor heren waar dames welkom zijn
HAARLEM - Jammer, je had een losse moeten proberen. Met een tussenruimte van enkele centimeters passeert de witte bal zijn doel. De beurt wisselt en de volgende speler mag de ballen over het groene laken laten rollen. Plaats van handeling is Sociėteit Vereeniging aan de Zijlweg. Daar werd zaterdag, in het kader van haar 150-jarig bestaan, een biljarttoernooi gehouden.
Sociėteit Vereeniging (zonder het lidwoord de) is gevestigd in het markante gebouw op de hoek van de Zijlweg en de Kinderhuissingel. Dit heeft, met zijn zware, granieten zuilen aan weerskanten van de voordeur, een sombere en ontoegankelijke uitstraling. Veel mensen weten niet wat zich achter deze gevel afspeelt, vertelt voorzitter Jan Groot. Ze denken dat hier een belegen, oude mannenclub zit.
Maar wij zijn een bloeiende vereniging met veel activiteiten. Biljarten neemt een belangrijke plaats in binnen de soos. Maar ook bridge en golf zijn sporten die door de heren - in totaal zijn er 180 leden - in clubverband worden beoefend. Verder zijn er regelmatig zondagmiddagconcerten en diners, waarbij ook de echtgenotes welkom zijn. De Vereeniging is van oorsprong een herensociėteit.
Een club, geschoeid op Engelse leest, voor heren uit de middenklasse, zo staat te lezen in hun onlangs uitgebrachte jubileumboek. We hebben het idee wel eens geopperd om ook dames lid te laten worden, zegt Groot. Maar dan krijg je natuurlijk wel een heel andere sfeer. Het merendeel van de leden wil toch nog steeds dat het een mannen club blijft. Een brede, hardstenen trap leidt naar de biljartzaal op de eerste verdieping. Te zien zijn hoge plafonds, eiken lambriseringen en in art deco uitgevoerde glas in loodramen. Ruim vijftig heren, allen in overhemd en stropdas, hun colbert op een hangertje langs de kant, staan zaterdagmiddag rond de acht biljarts.
Ze spelen dolle partijen, een mix van een aantal spelsoorten. Een van de actievelingen is Jan Vergnes. Ik ben nu driejaar lid, vertelt hij. Ze hebben me over moeten halen, want ik had echt het idee dat het hier een stoffige bedoening was. Nu heb ik het enorm naar mijn zin. Je praat over van alles wat je bezig houdt. Je vroegere werk, de politiek. Het houdt de geest helder. Het bridgen of biljarten is voor mij geen doel, maar een middel om met anderen in contact te komen. Het biljarttoernooi is een van de festiviteiten rond het jubileum. In november is er nog een bridgetoernooi. Maat het grote jubileumfeest is al op 17 mei gevierd. Toen was het precies 150 jaar geleden dat de Vereeniging werd opgericht. Van 1857 tot 1923 zaten ze in het gebouw van de huidige Philharmonie. Op een gevelsteen aan de Lange Begijnestraat is nog steeds de naam van de sociėteit te lezen. Ik wilde zo graag ons grote jubileumfeest vieren in het pand waar het ooit begon, zegt Groot. En dat is gelukt. We hadden er een prachtig concert, uitgevoerd door het Heemsteeds Philharmonisch orkest. Daar kijk ik met genoegen op terug.
Het gebouw aan de Zijlweg, een gemeentemonument, is inmiddels ruim tachtig jaar oud en begint tekenen van slijtage te vertonen. Enkele ruimtes zijn verhuurd, maar dat levert samen met de contributies niet genoeg geld op om het noodzakelijke onderhoud te kunnen betalen. Groot: Ik moet er niet aan denken als bijvoorbeeld het dak vernieuwd moet worden. We zijn wel eens op zoek geweest naar een ander gebouw. Zelfs het slopen en herbouwen van dit pand, waarbij alleen de voorgevel zou blijven staan, is wel eens ter sprake geweest. Maar daar willen de leden niets van weten. Het bestuur zal zich dit najaar bezinnen op de toekomst. Want dat er iets moet gebeuren is zeker.